راهکارهای افزایش حافظه و تقویت هوش کودک

کـودک و ضـعـف حافـظـه

چه کسی گفته ضعف حافظه فقط در افراد مسن پیش می‌آید؟ ضعف حافظه برای هرکسی صرف‌نظر از سن می‌تواند پیش بیاید...

 متاسفانه برخلاف آنفلوآنزا و سرماخوردگی، ضعف حافظه داروی مشخصی ندارد تا شما بتوانید با مصرف آن به سرعت نتیجه دارو را ببینید و بتوانید ظرفیت حافظه‌تان را بالا ببرید. مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای تقویت حافظه در همه داروخانه‌ها پیدا می‌شوند ولی واقعا در مورد هیچ کدام از آنها اثبات نشده که می‌توانند روی بازگشت حافظه تاثیر داشته باشند.

آیا کودکتان در به یادآوری اطلاعات مشکل دارد؟ شاید الان زمان آن است که کودکتان را مورد بررسی قرار بدهید و ببینید که چگونه می‌توانید به او کمک کنید تا بتواند حافظه‌اش را تقویت کند.

خیلی تاسف‌بار است وقتی ضعف حافظه کوتاه‌مدت در بچه‌ای اتفاق می‌افتد که در اغلب اوقات اجتناب‌ناپذیر است ولی خبر خوب این است راه‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید حافظه کودکتان را پرورش دهید.
 

بازی فکری

واضح است که بچه‌ها بازی کردن را دوست دارند. هر نوع از بازی‌ آنها را جذب می‌کند. بنابراین از این خصوصیت بچه‌ها استفاده کنید و بازی‌های فکری بدون محدودیت با آنها انجام دهید.

بازی‌های فکری و پازل‌ها، بازی‌هایی هستند که این فرصت را به بچه‌ها می‌دهند تا آنها فکر کنند و استراتژی‌هایی را طراحی کنند. به این ترتیب،‌ مغز آنها اجازه پیدا می‌کند تا فعالیت داشته باشد و از این رو کودک این توانایی را پیدا می‌کند که در آینده به ظرفیت بالاتری از حافظه دست یابد. ولی تنها بازی‌های فکری و پازل‌ها کافی نیستند.

نشاط روحی‌روانی

این فرصت را به بچه‌هایتان بدهید تا از نظر روحی و روانی هم فعالیت داشته باشند. روحی مرده و غیرفعال جلوی پیشرفت پروسه بازیابی و ذخیره‌یابی اطلاعات را می‌گیرد.
 

بازی در زمین

بردن بچه‌ها به زمین‌های بازی به صورت متناوب و مستمر به آنها کمک می‌کند تا فعالیت فیزیکی و جسمی داشته باشند.

بچه‌ای که دچار نوعی کمبود ارتباط با دنیای اطراف و بیرون باشد سست و بی‌حال خواهد شد. وقتی بچه بیرون برده می‌شود تمایل پیدا خواهد کرد تا چیزهای جدیدی کشف کند و این کار باعث می‌شود روح و روان او به فعالیت واداشته شود.

بچه در محیط بیرون و زمین‌های بازی تصورش و تخیلات‌اش را به کار می‌اندازد. او یاد می‌گیرد، چگونه تاب بخورد، یاد می‌گیرد چگونه باید از سرسره پایین بیاید و... . شاید کارهایی که او می‌کند به نظرتان خالی از نکته بیاید ولی وقتی از نزدیک به کارهای او دقت کنید متوجه خواهید شد این فعالیت‌های ساده به او اجازه می‌دهند تا او قدرت فکری و روانی خودش را با دنبال کردن کشفیات جدید ناشناخته‌ها تقویت کند.
 

نمایش و گسترش توانایی عقلی

مردم اغلب به تلویزیون به چشم یک اختراع بد نگاه می‌کنند ولی نمایش‌هایی که در استودیوها ضبط شده می‌توانند باعث گسترش توانایی عقلانی بچه‌ها شوند که شامل قدرت به یادآوری نیز می‌شود. نوع خاصی از نمایش‌ها می‌تواند به بالا بردن سطح حافظه بچه‌ها کمک کند. البته کارتون‌ها در این زمینه تاثیر زیادی نخواهند داشت.

همه این نظریه‌ها می‌توانند به فرزند شما کمک کنند تا حافظه‌اش در مسیر درستی تقویت شود. اگر این مشکل را نادیده بگیرید و این شانس را به بچه‌تان بدهید که با همین مشکل ادامه دهد در آینده فرزندی خواهید داشت که باید درد ضعف حافظه را تحمل کند در حالی که فقط 5 سال دارد.
 

ممارست هایی برای فعال نگه داشتن حافظه فعال

خبر خوش اینست که راههایی برای فعال نگه داشتن حافظه فعال وجود دارد بنا بر این اگر شما یک معلم هستید میتوانید از این تمرینات برای فعال نگه داشتن حافظه فعال دانش آموزان خود در کلاس درس بهره جویی کنید.

1)  تجسم مشکل،تمرین مهارتهای تجسم کردن، حافظه ی فعال بصری- فضایی را تقویت می کند.تحقیقات انجام شده توسط تریسی اولوی نشان داد که حافظه فعال بصری- فضایی یک جزء حیاتی برای پیشرفت در  بسیاری از مهارتهای ریاضی می باشد.تجسم کردن آنچه می شنوید ممکن است حافظه ی فعال کلامی شما را تقویت کند  و همچنین امکان دسترسی به حافظه فعال بصری-فضایی را فراهم کند.از کودکتان بخواهید بر اساس اطلاعات در مورد آنچه که تازه شنیده است و یا خوانده است تصویری در ذهن خود بسازد .او یک تصویر در ذهنش می سازد و آن را توضیح می دهد. یا ممکن هست نیاز به رسم آنچه تصور کرده است داشته باشد.شما می توانید با ارائه ی نشانه هایی از قبیل اینکه چه کسی،کجا، کی،رنگ، اندازه، شکل، تعداد، بافت، خلق و خوی، حرکت و یا صدا برای ایجاد تصویر ذهنی به او کمک کنید.

2)  تمرین تمرین و تمرین. تمرین مکرر می تواند فشار زیاد بر ظرفیت حافظه فعال را کاهش دهد.استراتژی هایی از قبیل جداول ضرب بازآموزی و حفظ و باز آموزی اطلاعات در ذهن به بهبود حافظه فعال و مهارتهای ریاضی کمک می کند. زمانی را برای  قطع توجه کودکتان در نظر بگیرید تا بتواند بین موارد تعیین شده ارتباط بر قرار کند .

3)  خلاصه نویسی زندگی. تعریف کردن تجارب به شکل مختصر و منظم. ریاضیات به دقت و سازماندهی  پیگیری اطلاعات نیاز دارد به خصوص درباره مشکلات. با یاد آوری تجارب به کودکتان می آموزید تا اطلاعات را به گونه ای موثر در ذهن خود حفظ و سازمان دهی کند،به طور مثال شما می توانید تجارب خود در یک بازی فوتبال یا آنچه در طول سفر با یک دوست برایتان اتفاق افتاده است را برای کودک خود بیان کنید.پرسش و پاسخ و دادن بازخورد و تشویق اجازه می دهد تا کودکتان بر روی موضوع تمرکز کند اطلاعات را حفظ کند و فکار خود را سازماندهی و به شکل منظم به هم مرتبط کند.والدین می توانند مدلی مشابه توصیفات خودشان از تجارب را با بیان اینکه چگونه اطلاعات را ضبط کرده اند به کودک ارائه دهند.

4)  گرفتن کارتهای بازی.انجام بازی  هایی که نیاز به مجموعه سازی،حافظه و اعداد دارد می تواند به رشد حافظه و مفاهیم ریاضی سودمند باشد.



5)  آموزش نوشتن. به کودک خود نوشتن فرمول های ریاضی وسوال ها  را به جای یادآوری صرف آموزش دهید.این کار میتواند برای افراد با حافظه ضعیف برای سهولت در بر قراری ارتباط میان بخش ها و سازماندهی اطلاعات مسائل ریاضی مفید باشد.
 

- فراگیری چیزهای جدید ممارست قویتر کردن حافظه است.

فراگیری مرحله‌ای است و می‌توانید در طی زندگی انجام بدهیم ولی بیشتر اوقات از آن صرف نظر میکنید درحالیکه یکی از برترین راههای قویتر کردن حافظه است چون کارکرد مغز را التیام و بهبود و ازبدتر شدن حافظه جلوگیری میکند فراگیری زبان جدید مطالعه کتاب‌های جدید و بازی کردن واقعیت هایی است که شما را در این زمینه هیجان زده میکند.
 

۲- ممارست سپردن اطلاعات ساده به ذهن برای قویتر کردن حافظه

احتیاجی به حفظ چیزهای سخت برای قویتر کردن حافظه نیست به خاطر سپردن چیز‌های ساده برای قویتر کردن حافظه کفایت میکند. تلاش کنید چیزهای ساده مانند شماره تلفن، تاریخ تولد، لیست خرید و آدرس را در خاطر داشته باشید.همچنین میتوانید یک روز از هفته را گزینش و انتخاب و مرور کنید که چه خورید و چکار کرده اید.
 

۳- ممارست قویتر کردن حافظه با کشیدن نقشه ذهنی

نقشه کشیدن یکی از فعالیت‌های ساده ذهن است و هوش را بالا میبرد به عنوان مثال وقتی می‌خواهید به مکان جدید بروید نقشه آن را در ذهن ترسیم کنید و تلاش کنید نم نم جزئیات رابه آن اضافه نمایید.
 

۴- به خاطر سپردن معما‌ها ممارست قدیمی قویتر کردن حافظه

در گذشته معماها کارکرد نواحی مختلف مغز را فعال می‌کردند به همین سبب اشخاص در آن دوره این کار را بعنوان یک سرگرمی مفید انجام می‌دادند برای تحکیم مغز می‌توانید معماهایی را طراحی کنید و یا معماهای جالبی را در ذهن نگه دارید.
 

۵- لمس سکه ممارست جالب قویتر کردن حافظه

دیدن نقش به سزایی در توانایی تشخیص مغز دارد ولی حس لامسه هم زیرکانه تفاوت عنصرها را نماش میدهد به همین سبب اشخاص نابینا از خط بریل استفاده میکنند.به منظور تحکیم ذهن و حافظه یک ممارست ساده و سریع این است که تعدادی سکه و پول را در آب بریزید و با حس لامسه تشخیص دهید کدام سکه مورد نظر است.
 

۶- ممارست انجام کار با دست غیر مسلط برای قویتر کردن حافظه

آیا از انجام کار هر روزه با دستی که به آن مسلط نیست خسته شده اید؟ گرچه انجام کار با دست غیرمسلط کارآسانی نیست ولی ممارست خوبی برای قویتر کردن حافظه است فعالیتهای مانند نوشتن  مسواک زدن صحبت با تلفن قاشق دست گرفتن را به وسیله دست غیر مسلط انجام دهید.
 

۷- گوش کردن به موزیک رایج‌ترین ممارست قویتر کردن حافظه

گوش کردن به موزیک بسیار فرحبخش است و سبب سلامت مغز میشود این فعالیت چنانچه با ملودی کلاسیک باشد صرف نظرازسن مغز را تحکیم میکند موزیک محرک سلولهای مغز و حافظه تمرکز و قدرت شنوایی را بالا میبرد.

قویتر کردن حافظه فعال در دانش‌آموزان ابتدایی

با دقت به اینکه حافظه فعال یک توانایی اساسی و مهم و تعیین‌کننده است که زندگی طفل را تحت اثر قرار میدهد و بر روی کیفیت فراگیری اثر مستقیم دارد،
فراگیری فرآیندی پیچیده است که عوامل و عناصری متفاوت و متعدد در ایجاد و تسهیل کردن و تسریع بخشیدن به آن دخالت دارند.

رشد بدنی و ذهنی، آمادگی و دانش قبلی، شیوه‌ها و راهبردهای فراگیری، هوش و حافظه دانش‌آموزان از جمله عواملی هستند که بصورت مستقل یا در تعامل با همدیگر بر انجام دادن فعالیت‌های ذهنی و فراگیری و سرانجام بر کارکرد تحصیلی آنها اثر می‌گذارند.

حافظه فعال از جمله عواملی است که بر فراگیری اثر می‌گذارد.

این حافظه مسؤول حفظ اطلاعات در لحظه و استفاده از آن‌ها در تفکر است و در هنگام انجام کار از اطلاعات داده شده به ذهن استفاده میکند.

در تعریف این حافظه می‌توانیم بگوییم حافظه فعال توانایی ما برای به خاطر آوردن و مدیریت اطلاعات است.

در حقیقت با یاری آن از اطلاعاتی که ضروری است به خاطر آوریم، یادداشت ذهنی درست می‌کنیم پرداختن به سازوکارها و کارکردهای حافظه فعال و ارتباط آن با فراگیری به خاطر این اهمیت و ضرورت دارد که اولاً، اطلاعات پژوهشی مفیدی برای آگاهی دانش‌آموزان از ظرفیت و نقش حافظه فعال خود در بانجام رسانیدن تکالیف شناختی مهیا می‌آورد.

ثانیاً، معلمان و متخصصان آموزشی را بر آن می‌دارد تا راهکارهای عملی و اثربخش برای قویتر کردن حافظه فعال دانش‌آموزان و افزایش ظرفیت و کارایی آن پیدا و توصیه کنند دانش‌آموزان با حافظه فعال پایین با ذهنیت «من شکست خواهم خورد» با موضوعات فراگیری برخورد میکنند و با دقت به اینکه نقص در حافظه فعال بدون مداخله و به تدریج زمان التیام و بهبود نمی‌یابد،بهترست که راهبردهایی در زمینه حافظه فعال به کار برده شود در مرحله ابتدایی برای خواندن، درک مطلب، ذهنی حساب کردن، تعامل و پاسخگویی مناسب در فعالیت‌هایی که همکاری ضروری است مانند بازی کردن در زمین مدرسه از حافظه فعال استفاده میشود. زمانی که دانش‌آموز می‌خواند و رمزگشایی میکند اما قادر به درک مفوم نیست یا جزئیات آنچه را خوانده است به خاطر نمی‌آورد،در محاسبات ریاضی گرفتار دشوار است، دشواری هایی برای شرکت در فعالیت‌های گروهی به عنوان نمونه در نوبت ماندن دارد، می‌توانیم حدس بزنیم که چالش در کاستی حافظه فعال است جدای از کمک‌های تخصصی توسط مشاور کودک، پدر و مادر و معلمان همچنین میتوانند راهبردهایی را برای یاری به دانش‌آموز اجرا نمایند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره میکنیم.
 

راهبردهایی برای قویتر کردن حافظه فعال

– تاجاییکه میتوانید قوانین را ساده کنید.

احتمال فراوانی دارد. که فرزندتان دستورالعمل‌های کوتاه ساده و واضح را بخاطر بسپارد.

– یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای فعال کردن حافظه اینست که از دانش‌آموزان بخواهید هر آنچه شما گفته‌اید را تکرار کنند یا به زبان خودشان بازگویی نمایند.

گوش کردن و تکرار کردن آنچه شنیده‌اند، توجه آن‌ها را به مطالب درسی جلب میکند و حافظه فعال آن‌ها را درگیر مینماید.

– از کودکان بخواهید وقتی متنی را می‌خوانند، در زمینه سه نکته عمده در متن فکر کنند، نه اینکه آن را تنها بازخوانی کنند.

این کار آن‌ها را ترغیب خواهد کرد تا به جای نگاه سطحی به متن، اطلاعات را پردازش کنند.

– طفل را به کمک گرفتن تشویق نمایید.
 

کمک خواستن از معلم برای تکرار دستورالعمل می‌تواند مؤثر باشد.

– ممارست مهارت‌های حافظه کلامی از قبیل گوش کردن و خواندن: به اطفال خود برای دوباره‌خوانی بر اساس آهنگ ریتمی که می‌شنوند، یاری دهید.

– از دانش‌آموزان بخواهید که بصورت دو نفری کار کنند و آنچه را می‌خوانند، به بحث بگذارند.

بررسی‌ها مشخص کرده که وقتی دانش‌آموزان درباره آنچه می‌خوانند، حرف می‌زنند، در قیاس با هنگامی که آن‌ها فقط یک لیست از نکات خلاصه‌شده را می‌خوانند، اطلاعات بیشتری را میتوانند به خاطر بیاورند.

– بحثی را در کلاس شروع نمایید که ارتباطی را بین اطلاعات و مفاهیم جدید درس با معلومات سابق دانش‌آموزان ایجاد نماید.

سعی آگاهانه برای قرار دادن معلومات جدید بر بستر دانش پیشین، به قویتر کردن حافظه فعال یاری می‌کند.

– کودکان عاشق بازی و تفریح هستند.



بکارگیری بازی‌های آموزشی در میانه کلاس به کودکان یاری می‌کند ذهنشان را فعال نگه دارند و قدرت فراگیری خود را بیشتر کنند.

– بکارگیری امکانات بصری برای تجسم کردن اطلاعات یاری می‌کند حافظه فعال همچنان فعال باقی بماند.

به عنوان نمونه از دانش‌آموزان بخواهید مطالب درسی را در قالب جدول یا نمودار خلاصه کنند.

تجسم کردن تصویری اطلاعات در مجاور کلمات به قویتر کردن حافظه فعال کمک میکند و سبب میشود هر چه مناسب‌تر فرآیند پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات را انجام بدهد.

بکارگیری یادآورهای دیداری در خانه نیز میتواند مؤثر باشد.

به عنوان مثال چنانچه طفل در دستورالعمل‌هایی که برای آماده شدن اخذ میکند مشکل دارد، از لباس مدرسه، کیف و کتاب‌های کودک عکس بگیرید و با هم مشاهده نمایید و توالی انجام کارهایی که میخواهید را با او مرور کنید.

نتیجتا، معلمان و خانواده‌ها میتوانند با به‌کارگیری راهبردهایی بر کاستی حافظه فعال دانش‌آموزان فائق آیند و از ناکامی‌های تحصیلی و رفتاری آن‌ها جلوگیری کنند.
 

تقویت حافظه کودکان به کمک مواد غذایی

 مواد غذایی همیشه در سلامتی ما اهمیت ویژه ای دارند. مواد غذایی همچنین می توانند مانند یک دارو موجب بهبود و یا تضعیف عملکرد ارگانهای داخلی بدن ما نیز شوند. از این رو دانستن اینکه کدام مواد غذایی برای تقویت حافظه کودکانمان مفید است، می تواند به ما در بهبود این موضوع کمک بسیاری کند. استفاده از مغز ها و آجیل ها مثل گردو، میتواند برای تقویت حافظه فرزندان شما مفید باشد. همچنین مصرف مداوم ماهی و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان ها و کاهش میزان مصرف غذاهای پرچرب و شور مثل فست فود ها، تا حد بسیاری برای سلامت مغز کودکان و عملکرد حافظه آنها مهم است.
 

تقویت حافظه کودکان به کمک تمرین های ذهنی

تمرین های ذهنی همواره بهترین روش برای تقویت حافظه بوده و هستند. اما برای استفاده از آنها، ابتدا باید بدانیم که کدام تمرینات برای کودکان مناسب است. ما اینجا 2 تمرین مهم را که به شما و فرزندتان کمک میکنند تا حافظه بهتری داشته باشد معرفی میکنیم:
 

تصویر سازی را به او بیاموزید

همانطور که پیشتر هم گفتیم، تصویرسازی یکی از ارکان مهم تقویت حافظه، بخصوص در کودکان است. ذهن کودکان بسیار بیشتر از ما به تصاویر علاقه دارد و آنها را به خاطر می سپارد. برای اینکه کودک بتواند به راحتی تصویرسازی کند، میتوانید مطالب را به شکل یک داستان درآورده و برای او نقل کنیم. همزمان باید از کودکمان بخواهیم که داستان را در ذهنش تجسم کند. اینکار کمک میکند تا مطالب که به صورت داستان و تصاویر در آمده اند، به خوبی در درون حافظه کودک ثبت شوند. می توانید پس از مدتی که کودک در ساخت تصاویر تبحر پیدا کرد، از او بخواهید تا داستان مربوط به آنرا نیز خودش بسازد.
 

از رنگ های بیشتری استفاده کنید

همانطور که گفته شد، حافظه تصویری کودکان حتی از بزرگسالان نیز قویتر است. پس استفاده از رنگ های مختلف در هنگام یادداشت کردن مطالب و یا نت برداری کردن، میتواند به آنها کمک کند تا همه چیز به راحتی درون حافظه آنها قرار بگیرد. چیزی که رنگها را به یک عامل مهم برای تقویت حافظه تبدیل می کند، این نکته است که مغز ما به راحتی مطالبی را که با رنگهای متفاوت دیده و یاد گرفتته ایم از سایر مطالب و همچنین از یکدیگر تمایز می دهد. این ویژگی باعث می شود که این مطالب براحتی از فیلتر مغز ما عبور کنند و یادگیری و بخاطر سپردن این مطالب بسیار آسان تر باشد.


منبع: سایت سیمرغ
سایت جایروس
سایت گهوارک